*Tου Σταύρου Λυγερού
Τώρα που η επικοινωνιακή σκόνη της επίσκεψης Ερντογάν κατακάθεται, έχει σημασία να εστιάσει κανείς όχι στη ρητορική, αλλά στις συγκεκριμένες προτάσεις. Η πρόταση Ερντογάν ότι τα τουρκικά μαχητικά που πετούν στο Αιγαίο να δίνουν σχέδια πτήσεως στην Αθήνα και τα ελληνικά στην Αγκυρα καταργεί και τη γεωγραφία και το υφιστάμενο νομικό καθεστώς. Το Αιγαίο έχει διεθνή εναέριο χώρο, όπου μπορούν να ασκούνται τουρκικά αεροσκάφη. Την αρμοδιότητα, όμως, για τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας εκεί ο αρμόδιος διεθνής οργανισμός ICAO την έχει δώσει στην Ελλάδα (FIR Αθηνών). Και την έδωσε, επειδή ακριβώς το Αιγαίο, χωρίς να είναι με τη νομική έννοια ελληνική θάλασσα, συνδέει τμήματα της ελληνικής επικράτειας. Τα τουρκικά μαχητικά οφείλουν, αλλά δεν δίνουν σχέδια πτήσης όταν εισέρχονται στο FIR Αθηνών.
Η πρόταση Ερντογάν αποσκοπεί να υποκαταστήσει τοFIR Αθηνών από ένα σύστημα ελληνοτουρκικής συνδιαχείρισης και συνελέγχου. Κατ' αυτόν τον τρόπο, για την αεροπορική άμυνα των ελληνικών νησιών του Αιγαίου θα ενημερώνεται και η Αγκυρα! Εάν ισχύσει, για να μεταβεί ένα μαχητικό π.χ. από την Τανάγρα στη Λήμνο θα πρέπει να δώσει σχέδιο πτήσης στην τουρκική πλευρά παρ' ότι δεν θα περάσει από θαλάσσια περιοχή, που παρεμβάλλεται μεταξύ τουρκικών εδαφών.
Εξίσου προβληματική είναι και η πρόταση του Τούρκου πρωθυπουργού τα μαχητικά να πετούν στο Αιγαίο άοπλα. Και πάλι επιχειρεί να εξισώσει ανόμοιους ρόλους.Τα ελληνικά μαχητικά πετούν στο Αιγαίο για να καλύψουν τις ανάγκες αεροπορικής άμυνας των νησιών. Ως εκ τούτου, πρέπει να είναι οπλισμένα.Αντιθέτως, τα τουρκικά, που πετούν δυτικότερα της γραμμής Σαμοθράκη - Ρόδος έχουν επιθετικές αποστολές. Εάν είναι άοπλα, δεν δημιουργείται κενό στην αεροπορική άμυνα της τουρκικής επικράτειας.
Ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε διατεθειμένος να παραπεμφθούν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και το εύρος του ελληνικού εναερίουχώρου. Με τη θεωρία περί «γκρίζων ζωνών», η Τουρκία διεκδικεί ακόμα και κατοικημένα νησιά, όπως το Αγαθονήσι. Πώς είναι δυνατόν η Χάγη να οριοθετήσει την υφαλοκρηπίδα όταν η μία από τις δύο χώρες αμφισβητεί την εδαφική ακεραιότητα της άλλης; Επίσης, εάν η υφαλοκρηπίδα οριοθετηθεί με χωρικά ύδατα έξι μιλίων (όπως είναι σήμερα), η Ελλάδα θα απολέσει το δικαίωμα που της παρέχει το Διεθνές Δίκαιο να τα επεκτείνει στα 12 μίλια. Γι' αυτό προηγείται το ζήτημα της επέκτασης.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός, όμως, ξεκαθάρισε ότι η άρση της απειλής πολέμου (casus belli) θα γίνει μόνο εάν η Ελλάδα δεσμευθεί ότι δεν θα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα. Ζητάει να παραπεμφθεί στη Χάγη το εύρος του ελληνικού εναερίου χώρου, επειδή το σημερινό καθεστώς (έξι μίλια χωρικά ύδατα και 10 μίλια εναέριος χώρος) είναι νομικώς αδύναμο. Ελπίζει, λοιπόν, ότι τα 10 μίλια θα μειωθούν στα έξι για να υπάρξει ευθυγράμμιση.
Με άλλα λόγια, τουρκικό παζάρι με νεοοθωμανικό στυλ.
