.
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ, ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ
ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
Ο Θ Ε Τ Τ Α Λ Ο Σ
Αμμοχώστου & Λευκίππου
Δήμος Λαρισαίων
http://thettalos.co.cc/
προσβολή στα ανθρώπινα δικαιώματα:
για τις θρησκευτικές μειονότητες
και για το δικαίωμα των γυναικών να μορφώνονται
Θύμα απαγωγέων ο Ελληνας δάσκαλος των Καλάς
Η δράση του Ελληνα οραματιστή έχει ενοχλήσει τους ισλαμιστές που απεχθάνονται τη μόρφωση, κυρίως των κοριτσιών, και τους κάθε λογής «απίστους». Το απέδειξαν άλλωστε περίτρανα όταν ανατίναξαν τους Βούδες του Μπαμιγιάν στο Αφγανιστάν το 2001. Μετά τις πολιτικές αλλαγές στην περιοχή ο Θ. Λερούνης συναντούσε αντιδράσεις για το εκπαιδευτικό έργο του, αλλά ο ίδιος παρέμενε στις επάλξεις...
Θύμα απαγωγέων ο Ελληνας δάσκαλος των Καλάς
Της Μαριας Δεληθαναση
Τη νύχτα της περασμένης Δευτέρας προς Τρίτη 15 - 20 ένοπλοι εισέβαλαν στο μουσείο διάσωσης πολιτισμού των Καλάς που είχε δημιουργήσει ο εκπαιδευτικός Θανάσης Λερούνης στην κοιλάδα Μπουμπουρέτ της επαρχίας Τσιτράλ, στο Πακιστάν, και τον απήγαγαν. Ο Ελληνας εκπαιδευτικός, που βρίσκεται μόνιμα στη γη των Καλάς από το 2001, ζούσε εκεί με την Ελληνίδα γυναίκα του.
Μετά την εισβολή των ενόπλων στο μουσείο, ακολούθηκε μακελειό με έναν αστυνομικό φύλακα νεκρό, ένα δεύτερο αστυνομικό και έναν υπηρέτη τραυματισμένους βαριά και τον Θανάση Λερούνη απαχθέντα. Μαζί του απήχθησαν ένας δάσκαλος Καλάς και ένας φύλακας, που τελικά χθες αφέθηκαν ελεύθεροι.
Αγνωστοι οι δράστες
Οι απαγωγείς μπορεί να είναι επαγγελματίες του κοινού ποινικού δικαίου. Αλλά η πακιστανική αστυνομία δεν αποκλείει την πιθανότητα να είναι και Ταλιμπάν. Οπως σημειώνεται σε αγγλόφωνα πακιστανικά ΜΜΕ, ένας πρώην Αφγανός αξιωματούχος, ο Αχτάρ Κοχιστανί, είχε απαχθεί πέρυσι στο Τσιτράλ από Ταλιμπάν. Φήμες λένε ότι στην περιοχή είχε βρει καταφύγιο ο Οσάμα Μπιν Λάντεν κατά την πρώτη αφγανική τζιχάντ, επί σοβιετικής κυριαρχίας στο Αφγανιστάν, τη δεκαετία του 1980.
Η ελληνική πρεσβεία στο Πακιστάν αντέδρασε αρχικά με αμηχανία στην είδηση. Ομως ο εκπρόσωπος του υπ. Εξωτερικών κ. Γρηγόρης Δελαβέκουρας δήλωσε ότι το υπουργείο προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την αντιμετώπιση της κατάστασης.
Ο Θανάσης Λερούνης είχε οργανώσει το πρώτο ταξίδι για Ελληνες εκπαιδευτικούς στις κοιλάδες των Καλάς, στο βορειοδυτικό Πακιστάν, το 1995. Ηταν συνεπαρμένος από την ιδιότυπη φυλή που έλκει τις ρίζες της στην έλευση του Μ. Αλεξάνδρου στην Ασία τον 4ο αι. π. Χ. και στην παραμονή των επιγόνων του για τρεις περίπου αιώνες. Μιλούσε για τον Ισκαντέρ Αζάμ (Αλέξανδρο τον Μέγα). Παρέπεμπε στη δουλειά του ερευνητή και μουσικού Γιάννη Μανωλιδάκη, του μουσικολόγου Γιάννη Παπαϊωάννου, στον «Ελληνα Βούδα» του Νίκου Δήμου, σε εθνολόγους και ιστορικούς από όλο τον κόσμο. Στο ταξίδι που κράτησε έναν ολόκληρο μήνα ξενάγησε τους 20 περίπου συνεπιβάτες του στο μουσείο της Λαχώρης και στα Τάξιλα όπου στα ασημένια και χρυσά νομίσματα βρίσκονται χαραγμένα ονόματα Ελλήνων βασιλέων και άμπελοι στολίζουν τους μαρμάρινους κίονες. Ακολούθησε το Πεσαβάρ με τους προσφυγικούς καταυλισμούς των Αφγανών και την υποχρεωτική κάλυψη των γυναικών στους δρόμους. Και μετά άρχισε το σκαρφάλωμα στη δυσπρόσιτη επαρχία του Τσιτράλ, πάνω σε στενούς δρόμους με φάρδος όσο οι ρόδες εντός τζιπ και τους όγκους του Ινδικού Καύκασου δεξιά να υψώνονται και αριστερά να κρημνίζονται. Κατολισθήσεις και πάγοι μέσα στον Αύγουστο ενέτειναν την αγωνία για τις κοιλάδες των Καλάς....
Εκεί βρισκόταν για τους δυτικούς η ελευθερία. Εκεί κατασκήνωναν και τα «σαφάρι» των εύπορων δυτικών πριν προχωρήσουν προς τη Χούντζα και το Γκίλγκιτ. Οι Καλάς ήταν γι’ αυτούς μια ατραξιόν, μια αξιοθρήνητη ομάδα έρμαιη κοινωνικού εκμαυλισμού. Και αυτοί τους ζητούσαν χρήματα για να φωτογραφηθούν... Η συμπεριφορά των Καλάς ήταν τελείως διαφορετική απέναντι στους Ελληνες. Μας θεωρούσαν αδελφούς και επέτρεπαν να παρευρεθούμε στις τελετές τους.....
Οι Καλάς, οι «Καφίρ» (άπιστοι) της μουσουλμανικής Ασίας ήταν -διότι ένας μεγάλος πληθυσμός τους έχει σφαγιασθεί ή εξισλαμισθεί- ένας πολυθεϊστικός πληθυσμός που καλλιεργούσε αμπέλια, έφτιαχνε και έπινε κρασί, χόρευε και τιμούσε τους νεκρούς όμοια με τους αρχαίους Ελληνες (με εκστασιακό χορό γύρω από τη σορό που φλεγόταν πάνω σε ξύλινη σχεδία), λάτρευε τα στοιχεία της Φύσης, υμνούσε τον «Ζάου» (Ζευς)...
Το όραμά του
Ο Θανάσης Λερούνης ήδη τότε μιλούσε με πάθος για τα σχολεία που σχεδίαζε να κτίσει για τα αγόρια και τα κορίτσια των κοιλάδων. Το όραμά του φαινόταν παράλογο σε ένα τόπο χωρίς στοιχειώδεις υποδομές, για έναν πληθυσμό ενδεή και αποστερημένο από τα βασικά (σχολεία, δημόσια υγειϊνή, δρόμους, ηλεκτρικό ρεύμα), με παιδάκια που έτρεχαν ξυπόλυτα στο κρύο του Ινδικού Καύκασου, που υποφέρουν από τράχωμα και άλλες ξεχασμένες στη Δύση ασθένειες.
Ο ενθουσιασμός του συνεπήρε εκατοντάδες εκπαιδευτικούς και άλλους πολίτες τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα και το πρώτο σχολείο κτίσθηκε ήδη το 1997. Εγραφε τότε στις «Επτά Ημέρες» της «Κ»: «Τώρα, στους αυτοσχέδιους στίχους των τραγουδιών τους και στις προσευχές τους προς τον “Πατέρα των Θεών και των ανθρώπων” Ντιν Ζάου (Δίας - Ζευς), μνημονεύονται οι Γιουνάνι, που δεν τους ξέχασαν, έστω και αν πέρασαν αιώνες από τότε που οι προγεννήτορές τους, στρατιώτες του Μ. Αλεξάνδρου, εγκαταστάθηκαν στις κοιλάδες τους».
Ακολούθησαν και άλλα σχολεία, χώροι δημόσιας υγιεινής και πρόσφατα το μουσείο. Η δράση του Ελληνα οραματιστή έχει ενοχλήσει τους ισλαμιστές που απεχθάνονται τη μόρφωση, κυρίως των κοριτσιών, και τους κάθε λογής «απίστους». Το απέδειξαν άλλωστε περίτρανα όταν ανατίναξαν τους Βούδες του Μπαμιγιάν στο Αφγανιστάν το 2001. Μετά τις πολιτικές αλλαγές στην περιοχή ο Θ. Λερούνης συναντούσε αντιδράσεις για το εκπαιδευτικό έργο του, αλλά ο ίδιος παρέμενε στις επάλξεις...
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Ο κ. Λερούνης ζει με τη σύζυγό του από το 1995 στο Πακιστάν και είναι εθελοντής δάσκαλος. Έχει ιδρύσει δύο σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, τρία κέντρα μητρότητας αλλά και το Πολιτιστικό κέντρο των Καλάς στην κοιλάδα Μπουμπόρετ.
Αθήνα-Επιστολή δημάρχου Αθηναίων, Ν.Κακλαμάνη, στον πρεσβευτή του Πακιστάν για την απελευθέρωση Έλληνα εκπαιδευτικού.
Την έντονη διαμαρτυρία του για την απαγωγή του καθηγητή Αθανάσιου Λερούνη από ομάδα αγνώστων στο Πακιστάν, εξέφρασε με επιστολή προς τον πρεσβευτή του Πακιστάν στην Αθήνα ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Νικήτας Κακλαμάνης. "Με την παρούσα" αναφέρει ο δήμαρχος "θέλω να εκφράσω τη διαμαρτυρία μου για τη βάναυση απαγωγή του Έλληνα εκπαιδευτικού από το Μουσείο, που ο ίδιος είχε δημιουργήσει, με σκοπό τη διάσωση του πολιτισμού των Καλάς. Παρακαλώ όπως προβείτε αρμοδίως στις απαραίτητες ενέργειες μεσολάβησης με την κυβέρνηση του Πακιστάν προκειμένου να απελευθερωθεί τάχιστα ο Ελληνας εκπαιδευτικός".
Ο κ. Λερούνης ζει με τη σύζυγό του από το 1995 στο Πακιστάν και είναι εθελοντής δάσκαλος. Έχει ιδρύσει δύο σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, τρία κέντρα μητρότητας αλλά και το Πολιτιστικό κέντρο των Καλάς στην κοιλάδα Μπουμπόρετ.
ana-mpa.gr
Kαλάς: Οι «άπιστοι» του Πακιστάν
Της Μαριας Δεληθαναση
Τη νύχτα της περασμένης Δευτέρας προς Τρίτη 15 - 20 ένοπλοι εισέβαλαν στο μουσείο διάσωσης πολιτισμού των Καλάς που είχε δημιουργήσει ο εκπαιδευτικός Θανάσης Λερούνης στην κοιλάδα Μπουμπουρέτ της επαρχίας Τσιτράλ, στο Πακιστάν, και τον απήγαγαν. Ο Ελληνας εκπαιδευτικός, που βρίσκεται μόνιμα στη γη των Καλάς από το 2001, ζούσε εκεί με την Ελληνίδα γυναίκα του.
Μετά την εισβολή των ενόπλων στο μουσείο, ακολούθηκε μακελειό με έναν αστυνομικό φύλακα νεκρό, ένα δεύτερο αστυνομικό και έναν υπηρέτη τραυματισμένους βαριά και τον Θανάση Λερούνη απαχθέντα. Μαζί του απήχθησαν ένας δάσκαλος Καλάς και ένας φύλακας, που τελικά χθες αφέθηκαν ελεύθεροι.
Αγνωστοι οι δράστες
Οι απαγωγείς μπορεί να είναι επαγγελματίες του κοινού ποινικού δικαίου. Αλλά η πακιστανική αστυνομία δεν αποκλείει την πιθανότητα να είναι και Ταλιμπάν. Οπως σημειώνεται σε αγγλόφωνα πακιστανικά ΜΜΕ, ένας πρώην Αφγανός αξιωματούχος, ο Αχτάρ Κοχιστανί, είχε απαχθεί πέρυσι στο Τσιτράλ από Ταλιμπάν. Φήμες λένε ότι στην περιοχή είχε βρει καταφύγιο ο Οσάμα Μπιν Λάντεν κατά την πρώτη αφγανική τζιχάντ, επί σοβιετικής κυριαρχίας στο Αφγανιστάν, τη δεκαετία του 1980.
Η ελληνική πρεσβεία στο Πακιστάν αντέδρασε αρχικά με αμηχανία στην είδηση. Ομως ο εκπρόσωπος του υπ. Εξωτερικών κ. Γρηγόρης Δελαβέκουρας δήλωσε ότι το υπουργείο προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την αντιμετώπιση της κατάστασης.
Ο Θανάσης Λερούνης είχε οργανώσει το πρώτο ταξίδι για Ελληνες εκπαιδευτικούς στις κοιλάδες των Καλάς, στο βορειοδυτικό Πακιστάν, το 1995. Ηταν συνεπαρμένος από την ιδιότυπη φυλή που έλκει τις ρίζες της στην έλευση του Μ. Αλεξάνδρου στην Ασία τον 4ο αι. π. Χ. και στην παραμονή των επιγόνων του για τρεις περίπου αιώνες. Μιλούσε για τον Ισκαντέρ Αζάμ (Αλέξανδρο τον Μέγα). Παρέπεμπε στη δουλειά του ερευνητή και μουσικού Γιάννη Μανωλιδάκη, του μουσικολόγου Γιάννη Παπαϊωάννου, στον «Ελληνα Βούδα» του Νίκου Δήμου, σε εθνολόγους και ιστορικούς από όλο τον κόσμο. Στο ταξίδι που κράτησε έναν ολόκληρο μήνα ξενάγησε τους 20 περίπου συνεπιβάτες του στο μουσείο της Λαχώρης και στα Τάξιλα όπου στα ασημένια και χρυσά νομίσματα βρίσκονται χαραγμένα ονόματα Ελλήνων βασιλέων και άμπελοι στολίζουν τους μαρμάρινους κίονες. Ακολούθησε το Πεσαβάρ με τους προσφυγικούς καταυλισμούς των Αφγανών και την υποχρεωτική κάλυψη των γυναικών στους δρόμους. Και μετά άρχισε το σκαρφάλωμα στη δυσπρόσιτη επαρχία του Τσιτράλ, πάνω σε στενούς δρόμους με φάρδος όσο οι ρόδες εντός τζιπ και τους όγκους του Ινδικού Καύκασου δεξιά να υψώνονται και αριστερά να κρημνίζονται. Κατολισθήσεις και πάγοι μέσα στον Αύγουστο ενέτειναν την αγωνία για τις κοιλάδες των Καλάς....
Εκεί βρισκόταν για τους δυτικούς η ελευθερία. Εκεί κατασκήνωναν και τα «σαφάρι» των εύπορων δυτικών πριν προχωρήσουν προς τη Χούντζα και το Γκίλγκιτ. Οι Καλάς ήταν γι’ αυτούς μια ατραξιόν, μια αξιοθρήνητη ομάδα έρμαιη κοινωνικού εκμαυλισμού. Και αυτοί τους ζητούσαν χρήματα για να φωτογραφηθούν... Η συμπεριφορά των Καλάς ήταν τελείως διαφορετική απέναντι στους Ελληνες. Μας θεωρούσαν αδελφούς και επέτρεπαν να παρευρεθούμε στις τελετές τους.....
Οι Καλάς, οι «Καφίρ» (άπιστοι) της μουσουλμανικής Ασίας ήταν -διότι ένας μεγάλος πληθυσμός τους έχει σφαγιασθεί ή εξισλαμισθεί- ένας πολυθεϊστικός πληθυσμός που καλλιεργούσε αμπέλια, έφτιαχνε και έπινε κρασί, χόρευε και τιμούσε τους νεκρούς όμοια με τους αρχαίους Ελληνες (με εκστασιακό χορό γύρω από τη σορό που φλεγόταν πάνω σε ξύλινη σχεδία), λάτρευε τα στοιχεία της Φύσης, υμνούσε τον «Ζάου» (Ζευς)...
Το όραμά του
Ο Θανάσης Λερούνης ήδη τότε μιλούσε με πάθος για τα σχολεία που σχεδίαζε να κτίσει για τα αγόρια και τα κορίτσια των κοιλάδων. Το όραμά του φαινόταν παράλογο σε ένα τόπο χωρίς στοιχειώδεις υποδομές, για έναν πληθυσμό ενδεή και αποστερημένο από τα βασικά (σχολεία, δημόσια υγειϊνή, δρόμους, ηλεκτρικό ρεύμα), με παιδάκια που έτρεχαν ξυπόλυτα στο κρύο του Ινδικού Καύκασου, που υποφέρουν από τράχωμα και άλλες ξεχασμένες στη Δύση ασθένειες.
Ο ενθουσιασμός του συνεπήρε εκατοντάδες εκπαιδευτικούς και άλλους πολίτες τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα και το πρώτο σχολείο κτίσθηκε ήδη το 1997. Εγραφε τότε στις «Επτά Ημέρες» της «Κ»: «Τώρα, στους αυτοσχέδιους στίχους των τραγουδιών τους και στις προσευχές τους προς τον “Πατέρα των Θεών και των ανθρώπων” Ντιν Ζάου (Δίας - Ζευς), μνημονεύονται οι Γιουνάνι, που δεν τους ξέχασαν, έστω και αν πέρασαν αιώνες από τότε που οι προγεννήτορές τους, στρατιώτες του Μ. Αλεξάνδρου, εγκαταστάθηκαν στις κοιλάδες τους».
Ακολούθησαν και άλλα σχολεία, χώροι δημόσιας υγιεινής και πρόσφατα το μουσείο. Η δράση του Ελληνα οραματιστή έχει ενοχλήσει τους ισλαμιστές που απεχθάνονται τη μόρφωση, κυρίως των κοριτσιών, και τους κάθε λογής «απίστους». Το απέδειξαν άλλωστε περίτρανα όταν ανατίναξαν τους Βούδες του Μπαμιγιάν στο Αφγανιστάν το 2001. Μετά τις πολιτικές αλλαγές στην περιοχή ο Θ. Λερούνης συναντούσε αντιδράσεις για το εκπαιδευτικό έργο του, αλλά ο ίδιος παρέμενε στις επάλξεις...
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Ο κ. Λερούνης ζει με τη σύζυγό του από το 1995 στο Πακιστάν και είναι εθελοντής δάσκαλος. Έχει ιδρύσει δύο σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, τρία κέντρα μητρότητας αλλά και το Πολιτιστικό κέντρο των Καλάς στην κοιλάδα Μπουμπόρετ.
Αθήνα-Επιστολή δημάρχου Αθηναίων, Ν.Κακλαμάνη, στον πρεσβευτή του Πακιστάν για την απελευθέρωση Έλληνα εκπαιδευτικού.
Την έντονη διαμαρτυρία του για την απαγωγή του καθηγητή Αθανάσιου Λερούνη από ομάδα αγνώστων στο Πακιστάν, εξέφρασε με επιστολή προς τον πρεσβευτή του Πακιστάν στην Αθήνα ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Νικήτας Κακλαμάνης. "Με την παρούσα" αναφέρει ο δήμαρχος "θέλω να εκφράσω τη διαμαρτυρία μου για τη βάναυση απαγωγή του Έλληνα εκπαιδευτικού από το Μουσείο, που ο ίδιος είχε δημιουργήσει, με σκοπό τη διάσωση του πολιτισμού των Καλάς. Παρακαλώ όπως προβείτε αρμοδίως στις απαραίτητες ενέργειες μεσολάβησης με την κυβέρνηση του Πακιστάν προκειμένου να απελευθερωθεί τάχιστα ο Ελληνας εκπαιδευτικός".
Ο κ. Λερούνης ζει με τη σύζυγό του από το 1995 στο Πακιστάν και είναι εθελοντής δάσκαλος. Έχει ιδρύσει δύο σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, τρία κέντρα μητρότητας αλλά και το Πολιτιστικό κέντρο των Καλάς στην κοιλάδα Μπουμπόρετ.
ana-mpa.gr
Kαλάς: Οι «άπιστοι» του Πακιστάν
Ζουν σε τρεις στενές κοιλάδες, στο Bορειοδυτικό Πακιστάν. Με όπλο τη γεωγραφική τους απομόνωση, κατάφεραν να διατηρήσουν θρησκεία, ήθη και πολιτισμό.
«Η προσπάθειά μας να διασχίσουμε το Lowari Pass στα 3.118 μ. στέφθηκε μεν με επιτυχία πλην όμως συνοδεύθηκε και από αρκετή ταλαιπωρία. Κολλήσαμε -μαζί με πολλούς άλλους- αρκετές φορές στη λάσπη. Κοινό πρόβλημα, κοινή προσπάθεια: οδηγοί και επιβάτες αντιμετωπίσαμε το θέμα με εντυπωσιακά καλή διάθεση, ηρεμία και κυρίως αποτελεσματικότητα.
«Οι πακιστανικές αερογραμμές δεν έρχονται πια στην Ελλάδα, για Πακιστάν πρέπει τώρα να πάτε μέσω Περσικού...» Eτσι κι έκανα... Πήγα στο Μπαχρέιν και από 'κεί στο Αμπού Ντάμπι, και ξημερώματα της επομένης προσγειώθηκα επιτέλους στην Πεσάουαρ, την πρωτεύουσα της επαρχίας των βορειοδυτικών συνόρων - NWFP (North Western Frontier Province). Eξω από το αεροδρόμιο με περίμεναν δυο άνθρωποι που έχουν κάνει τη προσφορά επάγγελμα, ο Θανάσης Λερούνης και η Πίτσα Δρογκάρη, μέλη του ΜΚΟ «Eλληνες Εθελοντές» που δραστηριοποιούνται στα χωριά των Καλασά. Μου φόρεσαν ένα κολιέ από γιασεμί ως παραδοσιακό καλωσόρισμα, μου πρόσφεραν μία λευκή μαντίλα που θα με προστάτευε από τη σκόνη του δρόμου (και το επίμονο βλέμμα των Πακιστανών), επιβιβαστήκαμε σ' ένα ταλαίπωρο λεωφορειάκι και φύγαμε για το Τσιτράλ.
Στο δρομο για το Τσιτράλ
Υπάρχουν δύο τρόποι να φτάσει κανείς σ' αυτήν την πόλη του Bορείου Πακιστάν· και οι δύο έχουν το ρίσκο τους! Ο πρώτος είναι ο αεροπορικός, όμως ποτέ δεν ξέρεις αν το κουρασμένο Fokker 27 της PIA θα πετάξει τη συγκεκριμένη μέρα, μια και το δρομολόγιο εξαρτάται αποκλειστικά από τα τερτίπια του καιρού. Ο δεύτερος τρόπος -τον οποίο και επιλέξαμε, μια και κουβαλούσαμε τις προμήθειες της ομάδας- είναι οδικός. Μέσα από την κοιλάδα του Swat φτάνεις στην κωμόπολη Dir, περνάς ένα υψηλό πέρασμα, το Lowari Pass στα 3.118 μ., που μένει κλειστό από τα χιόνια μέχρι τα μέσα Μαΐου και κατηφορίζεις μετά προς την κοιλάδα του Τσιτράλ. Η διαδρομή αυτή, θεωρητικά, διαρκεί περί τις 12 ώρες... Aν όλα σου πάνε δεξιά... Που σπανίως σου πάνε!
Στο Lowari χωθήκαμε αρκετές φορές στην αργιλώδη λάσπη που δημιουργούσε το χιόνι καθώς έλιωνε από την ανοιξιάτικη ζέστη, καθυστερήσαμε στους πλημμυρισμένους από τα ορμητικά νερά των χειμάρρων δρόμους, μείναμε μία φορά από λάστιχο και η περιπέτεια ολοκληρώθηκε όταν μας έπνιξαν δηλητηριώδεις καπνοί μέσα στο αυτοκίνητο καθ' ότι, όπως συνειδητοποιήσαμε ευτυχώς εγκαίρως, η μπαταρία είχε βραχυκυκλώσει! Τα μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού μάς έσωσαν από σίγουρη πυρκαγιά και οι 12 «υποτιθέμενες» ώρες έγιναν αισίως 20. Μέσα στη μαύρη νύχτα φτάσαμε στο σκοτεινό Τσιτράλ και στο ξενοδοχείο «Mountain Inn», μια σταθερή αξία στην πόλη, όμως, όπως ήταν φυσικό, οι πάντες κοιμούνταν του καλού καιρού. Xτυπήσαμε επίμονα, κάποια στιγμή εμφανίστηκε ένας ταλαίπωρος και τσαλακωμένος υπάλληλος και με το νυσταγμένο φακό του μας οδήγησε σ' ένα ελεύθερο δωμάτιο. Βρήκε την πόρτα ανοιχτή, μπήκε με φόρα μέσα και μετά ακούσαμε το δυνατό θόρυβο! Στην είσοδο του δωματίου, κάτω στο πάτωμα, κοιμόταν ο «μάνατζερ», όπως μας συστήθηκε, του ξενοδοχείου. Με τον τουρισμό να έχει μειωθεί δραματικά μετά την ενδεκάτη Σεπτεμβρίου, ούτε που φανταζόταν ο έρμος ότι ο ύπνος του θα διακοπτόταν από πελάτες! Σηκώθηκε τρομοκρατημένος, μας ζήτησε πολλές φορές συγγνώμη, πήρε την κουβέρτα του και εξαφανίστηκε μέσα στη νύχτα. Δεν θυμάμαι καθόλου πώς αποκοιμήθηκα.
Oι τρεις κοιλάδες
Οι πρώτες ακτίνες του ήλιου φώτισαν την πιο ψηλή κορφή του Ινδοκαυκάσου, την Tirich Mir, και τα 7.706 μέτρα του. Δεσπόζει της κοιλάδας του Τσιτράλ που υπήρξε μία από τις κύριες οδούς του Δρόμου του Μεταξιού. Η περιοχή αποτελούσε πάντοτε ένα στρατηγικό πέρασμα για τους κατακτητές της Νοτιοανατολικής Ασίας. Ο στρατός του Μεγάλου Αλεξάνδρου μπήκε από το Αφγανιστάν στο Πακιστάν μέσω του Ινδοκαυκάσου και τον ίδιο δρόμο ακολούθησαν αρκετά αργότερα ο Τζένγκις Χαν και ο Ταμερλάνος. Οι απόγονοί του, οι Μεχτάρ, κυβέρνησαν την περιοχή μέχρι τον ερχομό των Βρετανών στα τέλη του 19ου αιώνα, οι οποίοι ενδιαφέρθηκαν για τον τόπο στην προσπάθειά τους να αποτρέψουν την είσοδο των Ρώσων στην τότε βρετανικής εξουσίας Ινδία. Σταδιακά, όμως, έχασαν το ενδιαφέρον τους για το Τσιτράλ και άφησαν τους Μεχτάρ να κυβερνούν ανενόχλητοι μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '60, οπότε και η περιοχή προσαρτήθηκε στο Πακιστάν.
Το Τσιτράλ είναι σήμερα μια μικρή, συμπαθέστατη πόλη. Το γεγονός ότι εφοδιάζεται με τα απαραίτητα από το γειτονικό Αφγανιστάν το χειμώνα που αποκλείεται από το υπόλοιπο Πακιστάν, την καθιστά μια ενδιαφέρουσα αγορά για «tribal» -μεταξύ άλλων- κοσμήματα, οι δε τιμές είναι αστείες σε σχέση με άλλες αγορές του -έτσι και αλλιώς φθηνού- Πακιστάν. Η στάση στο Τσιτράλ είναι απαραίτητη αν θες να επισκεφθείς τις τρεις κοιλάδες όπου κατοικούν οι Καλασά, μια και οι αρχές τις πόλης εκδίδουν -με ιδιαίτερη τυπικότητα- τη σχετική άδεια.
Το τζιπάκι που θα νοικιάσεις θα σε περάσει από το εύφορο Αγιούν, το μουσουλμανικό κεφαλοχώρι, απ' όπου ξεκινούν οι χωματόδρομοι για τις τρεις κοιλάδες, δρόμοι δύσκολοι και ιδιαίτερα επικίνδυνοι σε κάποια σημεία. Από τη μια τα βράχια, από την άλλη ο γκρεμός, κλείνουν συχνά λόγω κατολισθήσεων και σε κάποια σημεία στενεύουν τόσο πολύ που θέλει προσεκτικότατο χειρισμό, ειδικά όταν έρχεται κάποιος από την αντίθετη κατεύθυνση. Οι ντόπιοι οδηγοί έχουν βέβαια τον δικό τους τρόπο να αντιμετωπίζουν τα φαινόμενα και ως διά μαγείας επιβιώνουν!
Η Μπουμπουρέτ είναι η μεγαλύτερη κοιλάδα και η πιο «ανεπτυγμένη» από τις τρεις. Βερικοκιές, καρυδιές, μουριές, λιβάδια, αγελάδες και το ομώνυμο φουσκωμένο ποτάμι συνθέτουν μια βουκολική εικόνα. Με το που μπαίνεις στο Anish, το πρώτο χωριό, ξεκινούν και τα ξενοδοχεία που ανήκουν -τα περισσότερα- σε μουσουλμάνους, γι' αυτό και κατά γενική ομολογία οι Καλασά δεν επωφελούνται και ιδιαίτερα του τουρισμού που φέρνει η διατήρηση της παράδοσής τους.
Ο Θανάσης και η Πίτσα με άφησαν στο PTDC Motel που ανήκει στο πακιστανικό υπουργείο Τουρισμού. Το μέγεθος και η αρχιτεκτονική του, «τύπου Καλασά», έχει επικριθεί, πλην όμως το ξενοδοχείο διαθέτει όλα τα κομφόρ: μέχρι και ζεστό νερό στα δωμάτια! Το φαγητό θεωρείται «ασφαλές», αν και μάλλον μονότονο: επί μία εβδομάδα έφαγα κοτόσουπα, κοτόπουλο τηγανητό, πατάτες τηγανητές, ρύζι με σάλτσα φακής κι ένα λευκό γλυκό με αμφίβολης ταυτότητας πράσινη σάλτσα...
"Kαλημέρα αδερφή"
Ο ήλιος σηκώνεται νωρίς στο Πακιστάν. Πέντε και μισή και ήδη ο κόσμος βρίσκεται στα χωράφια του. Στις 6 τα μαγαζιά είναι ανοιχτά και γυναίκες με όλα τους τα στολίδια βόσκουν τις αγελάδες τους. «Ishpata baba», «καλημέρα αδελφή»! σε χαιρετούν θερμά μόλις σε δουν, «Ishpata baba» απαντάς και συ στις γυναίκες, «Ishpata baya», «καλημέρα αδελφέ» στους άντρες. Τα παιδιά τρέχουν στα σχολεία τους, τα μουσουλμανάκια, δηλαδή, γιατί τα παιδιά των Καλασά είχαν διακοπές τις μέρες της επίσκεψής μου: γιόρταζαν την άνοιξη, το Τζόσι. Γι' αυτές τις γιορτές είχα έρθει κι εγώ, χωρίς να ξέρω καλά καλά αν θα τις πετύχω, αφού δεν έχουν συγκεκριμένη ημερομηνία. Oι Καλασά δεν ακολουθούν το δικό μας ημερολόγιο. Οι εποχές ορίζονται από τη Φύση και τις φάσεις του φεγγαριού: ο χρόνος αρχίζει το μήνα της εαρινής θυσίας, το Μάρτιο. Ο «μήνας των θηλών» είναι αυτός κατά των οποίο γεννιούνται τα ζώα. Yστερα έρχονται οι μήνες των γιορτών και οι μήνες της σοδειάς. Oταν το μάζεμα της σοδειάς τελειώσει, είναι ο «μήνας των πεσμένων φύλων» και ακολουθεί ο χειμώνας, που χωρίζεται σε μια περίοδο 40 ημερών, στο «Μεγάλο Κρύο» και σε μία 20 ημερών, το «μικρό κρύο». Μετά έχουμε το μήνα του λιωμένου χιονιού και μετά το μήνα του φεγγαριού... Γοητευτικά πράγματα, δηλαδή.
Περιφέρομαι στα χωριά και κοιτάζω έκπληκτη αυτήν τη μοναδική μη μουσουλμανική φυλή στο βορειοδυτικό Πακιστάν που δεν ξεπερνά τα 3.000 άτομα. Οι Καλασά με όπλο τη γεωγραφική τους απομόνωση έχουν καταφέρει να διατηρήσουν θρησκεία, ήθη και πολιτισμό ενάντια στις προβλέψεις και στην πολιτική εξισλαμισμού. Για τη νεότερη ιστορία τους, γνωρίζουμε ότι οι Καλασά Καφίρ, οι μαύροι άπιστοι, όπως ονομάζονται από τη μαύρη ενδυμασία τους, κατοικούσαν στο Καφιριστάν, στη χώρα των απίστων, δηλαδή στα βουνά του σημερινού Αφγανιστάν. Οι εισβολές των κατακτητών της Ασίας τους ανάγκασαν να κρυφτούν σε δυσπρόσιτα σημεία, απ' όπου αντιστάθηκαν σθεναρά για χίλια χρόνια στους Aραβες κατακτητές και στη θρησκεία τους. Μόλις στο τέλος του 19ου αιώνα, μετά τη χάραξη των συνόρων Ντουράν του Αφγανιστάν με την τότε Ινδία, ο Εμίρης της Καμπούλ, Αμπντ αλ-Ραμάν, με μια σαρωτική στρατιωτική επιχείρηση κατάφερε να υποτάξει το Καφιριστάν και να το μετονομάσει σε Νουριστάν, χώρα του φωτός (του Ισλάμ, εννοείται) εξισλαμίζοντας τη συντριπτική πλειοψηφία των Καφίρ. Οι μόνοι που «γλίτωσαν» ήταν οι Καλασά, οι οποίοι είχαν νωρίτερα καταφύγει στις τρεις κοιλάδες του Ινδοκαυκάσου, στην τότε ινδική, σήμερα πακιστανική πλευρά.
Ένα ιστορικό παζλ
Και τα περί ελληνικότητας των Καλασά; Θα αναρωτηθείτε... Λοιπόν, η προφορική τους παράδοση λέει ότι είναι απόγονοι του γενναίου στρατηγού του Μεγάλου Αλεξάνδρου Σαλάκ Σα. Ο Σαλάκ Σα είναι ο Σέλευκος, υποστηρίζουν πολλοί συμπατριώτες μας που είδαν στους Καλασά τα μακρινά μας ξαδέρφια και στις συνήθειες και τη θρησκεία τους τη διατήρηση του δικού μας πολιτισμού. Τονίζουν τα μεσογειακά χαρακτηριστικά τους και βρίσκουν συγγένειες στην πολυθεϊστική θρησκεία τους και τα τελετουργικά της. Τα αρχαία έθιμα των Καλασά, δηλαδή καθαρτήρια λουτρά, ψήσιμο ειδικών άρτων, πυρσοφορίες, σεξουαλικά πειράγματα, προσφορές τροφών στους προγόνους τους κ.ά. είναι ελληνικά, υποστηρίζουν. Μέσα στη θάλασσα των μουσουλμάνων της Ασίας, η φυλή αυτή είναι η μόνη που παράγει κρασί και που το χαίρεται στις γιορτές και στις συνάξεις, αυτό κάτι σημαίνει. Το γιορτινό καπέλο των γυναικών φέρει φούντα και κατά τη διάρκεια των γιορτών τους κοσμείται με φτερά και αρωματικά κλαδιά: μοιάζει με το λοφίο περικεφαλαίας της μακεδονίτικης στολής! Τα θαλασσινά κοχύλια είναι απαραίτητο κόσμημα των καπέλων τους, είναι κατάλοιπο της θαλασσινής καταγωγής τους! Στις προσόψεις των σπιτιών τους υπάρχουν ξυλόγλυπτα μοτίβα που παραπέμπουν σε ανάλογα ελληνικά, υπάρχουν μαίανδροι, ρόδακες, γεωμετρικά σχήματα και ακτινωτά αστέρια, της Βεργίνας προφανώς!
Από παράδοση, οι Καλασά κάθονται σε καρέκλες και σκαμνιά, σε αντίθεση με τον παραδοσιακό τρόπο των Ασιατών που κάθονται οκλαδόν... Και οι ειδικοί επιστήμονες, κοινωνικοί ανθρωπολόγοι, ιστορικοί τι λένε για όλα αυτά; Πουθενά, καμία επιστημονική μελέτη δεν υποστηρίζει την ελληνική καταγωγή των Καλασά. Ακόμη και στις -αμφιλεγόμενες ομολογουμένως- εργασίες των γενετικών ανθρωπολόγων που μελετούν το ανθρώπινο γονιδίωμα έψαξα (δημοσίευση του 2002 στο American Journal of Human Genetics), τα συμπεράσματά τους είναι ότι γονιδιακά οι Καλασά δεν έχουν συγγένεια με τους σύγχρονους Eλληνες. Eγκριτοι επιστήμονες βρίσκουν ρομαντική και θρυλική την εκδοχή της καταγωγής τους από τους Μακεδόνες. «Ο Αλέξανδρος ήταν ένας από τους πρώτους ηγεμόνες της αρχαιότητας που επέβαλαν τη θρησκευτική λατρεία του προσώπου τους στους υπηκόους τους… Eτσι, κάθε λαός και πολιτισμικό ρεύμα έπλασε και τον δικό του Μεγαλέξανδρο, κατ' εικόνα αυτού και καθ' ομοίωσιν», παρατηρεί ο ιστορικός Κυριάκος Σιμόπουλος.
Προς το φυσικό τέλος;
"Ποια είναι η δική σου άποψη;» ρώτησα τον Θανάση Λερούνη που τα τελευταία 9 χρόνια περνάει ένα μεγάλο μέρος της ζωής τους στις κοιλάδες. «Η ιστορία των Καλασά είναι ένα παζλ», μου απάντησε. «Ο καθένας απομονώνει τα στοιχεία που θέλει και βγάζει τα συμπεράσματά που επιθυμεί. Το παρελθόν τους πιθανόν θα παραμείνει μυστήριο, όμως αυτό που μας απασχολεί είναι το μέλλον τους που κινδυνεύει. Γι' αυτό είμαστε κοντά τους». Ο πολιτισμός των Καλασά πραγματικά κινδυνεύει. Κινδυνεύει από το φυσικό τέλος: η φυλή δεν ξεπερνάει τα 3.000 άτομα, ίσως να 'ναι και λιγότεροι. Ο ερχομός των μουσουλμάνων και των τουριστών στα χωριά, τους έμαθε το χρήμα και έπληξε τον παραδοσιακό τρόπο της ζωής τους που βασιζόταν στην ανταλλαγή. Οι επισκέπτες με την περιέργεια και τις φωτογραφικές τους μηχανές μετατρέπουν τη ζωντανή κοινότητα σε «ζωολογικό κήπο». Παρά την υποστήριξη της διαφορετικότητάς τους από το επίσημο κράτος, υπάρχει μια πιεστική προσπάθεια προσηλυτισμού, που χρηματοδοτείται μάλιστα από τη Σαουδική Αραβία με 5.000 ρουπίες το κεφάλι! Τους τάζουν θέσεις στο δημόσιο, αστυνομικού ή δασάρχη, χωράφια και σπίτια και συχνά οι υποσχέσεις δεν πραγματοποιούνται, όμως αν εξισλαμιστείς δεν υπάρχει επιστροφή. Επιπλέον, οι μουσουλμάνοι χτίζουν τζαμιά δίπλα στους ιερούς χώρους των Καλασά απαγορεύοντάς τους μετά να γιορτάζουν και να τιμούν τους θεούς τους. Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ουσιαστικά δεν υπάρχει. Το Τσιτράλ είναι δύο ώρες μακριά, κι αυτό αν ο δρόμος είναι ανοιχτός. Οι συνθήκες υγιεινής είναι πραγματικά άθλιες και η έννοια της καθαριότητας δεν υπάρχει στην κοινωνία των Καλασά. Οι σοδιές δεν επαρκούν για να τους θρέψουν και ιδιαίτερα τα παιδιά, που πάσχουν από όλων των ειδών τις αναπνευστικές ασθένειες, υποσιτίζονται. Τα δάση αποψιλώνονται, μια και η ζήτηση για ξυλεία αυξάνεται. Χωρίς τα δέντρα, οι απότομες πλαγιές γύρω από τις κοιλάδες είναι εκτεθειμένες σε διάβρωση και τα χωριά στις πλημμύρες. Μια οικολογική καταστροφή θα προκαλέσει τον εκτοπισμό των Καλασά από τα εδάφη όπου ζουν εκατοντάδες χρόνια…
Για όλα τα παραπάνω κάποιοι «ευαίσθητοι Δυτικοί», κι εμείς μαζί τους, βοηθάμε στην καλυτέρευση των συνθηκών ζωής των Καλασά με σκοπό τη διατήρηση του πολιτισμού τους. «Η υγεία, η καθαριότητα, η μόρφωση είναι δικά σας θέματα», θα μου πει ο Ανίζ, ο δάσκαλος που βοηθάει τους Eλληνες Εθελοντές, λίγο ενοχλημένος από την έκφρασή μου μετά την επίσκεψή στο Μπασάλι. «Εμείς ζούμε έτσι αιώνες τώρα και έχουμε επιβιώσει». Oσο κι αν θαυμάζω τους εθελοντές που δουλεύουν με χίλιους κινδύνους στο πεδίο, αυτά τα λόγια του Ανίζ με βασανίζουν. Κι αν τελικά δεν ξέραμε τι είναι καλό γι' αυτόν το λαό, αν ο τρόπος επέμβασής μας δεν ήταν ο σωστότερος, αν έπρεπε να τους αφήσουμε στο βέβαιο φυσικό τέλος τους, αν είναι πιο ευτυχισμένοι από μας τους «πολιτισμένους» που κατέχουν τη γνώση…"
Πηγή: Passport (Ιούλιος 2005)
* Σημείωση: Οι τιμές διαμονής, ναύλων κτλ. που αναφέρονται στον εκάστοτε προορισμό, είναι αυτές που ίσχυαν κατά την χρονική περίοδο συγγραφής και δημοσίευσης του άρθρου και ενδέχεται να έχουν αλλάξει.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Η ΦΥΛΗ ΤΩΝ ΚΑΛΑΣ
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΗΝ ΙΝΔΙΚΗ ΥΠΟΗΠΕΙΡΟ
Τον περασμένο Φεβρουάριο (7-2-98) επισκέφτηκαν το χωριό μας μετά από πρόσκληση του πρώην δημάρχου κ. Ρέμελη Γ. ,μια ομάδα παιδιών της φυλής των Καλάς από το μακρινό Πακιστάν, με τους συνοδούς των. Όλη η ομάδα ξεναγήθηκε στον Αρχαιολογικό χώρο και στο μουσείο της Πέλλας, στο εργαστήριο εκμαγείων καθώς και στον συνεταιρισμό ψηφιδωτών. Ο όμιλός μας ακολούθησε και κάλυψε φωτογραφικά την επίσκεψή τους. Πριν την αναχώρησή τους, στο γραφείο του ο κ. Δήμαρχος χάρισε στα παιδιά αναμνηστικά του ιστορικού μας δήμου. Ποίοι είναι οι Καλάς αναδημοσιεύουμε το σχετικό φυλλάδιο που μας δώσανε.
Στη Δυτική περιοχή της Ινδικής Υποηπείρου, εκεί που σήμερα βρίσκεται το κράτος του Πακιστάν, έγινε πριν απο αιώνες η συνάντηση των λαών της Ινδίας και της Ελλάδας.
Αρχαίοι Ελληνες συγγραφείς, όπως ο Ηρόδοτος, μας ενημερώνουν ότι απο τον 6ο π.Χ αιώνα υπήρχαν εκεί Ελληνες, αλλά και Βουδιστικά κείμενα, όπως το MAJJIHIMA NAKAYA, αναφέρονται σε ΚΡΑΤΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ την εποχή του Βούδα τον 6ο π.Χ. αιώνα στον Καύκασο (Hindukush), εκεί που σήμερα ζουν οι Καλάς.
Η παρουσία των Ελλήνων στην Ινδική Υποήπειρο γίνεται περισσότερο αισθητή μετά τον 4ο π.Χ. αίωνα:
1)Με την εκστρατεία του Μ.Αλεξάνδρου που διέσχισε τη χώρα του Ινδού (327-326 π.Χ).
2)Με την ανάπτυξη των των Ελληνικών Βασιλείων της Βακτρίας και της Ινδίας για τρεις περίπου αιώνες μετά τον Αλέξανδρο.
3)Με την άνθιση της Ελληνοβουδιστικής τέχνης της GADHARA για άλλους πέντε αιώνες.
Η χώρα του Πακιστάν καθίσταται ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα για τους Έλληνες, όχι μόνο για το ιστορικό παρελθόν της αλλά και για το παρόν της.
Ο σημερινός επισκέπτης ακούει έκπληκτος τους φιλόξενους πολίτες αυτής της Χώρας να φέρουν με πολλή υπερηφάνεια το όνομα ΣΙΚΑΝΤΕΡ ΑΖΑΜ(ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ).
Να μιλούν για τις 6 ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΕΣ που υπάρχουν στη Χώρα τους, μεταξύ των οποίων είναι η ΝΙΚΑΙΑ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ και η ΒΟΥΚΕΦΑΛΕΙΑ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ.
Να εμπιστεύονται την YOUNANI MEDICINE, δηλαδή την Ελληνική Ιατρική, παιδί της Ιπποκράτειας, που έφερε μαζί του ο Αλέξανδρος.
Εκπληκτος ο Ελληνας επισκέπτης των Μουσείων του Πακιστάν στο Καράτσι, στη Λαχώρη, στο Πεσάβαρ, στα Τάξιλα, διαβάζει γραμμένα στα Ελληνικά τα ονόματα των 41 Ελλήνων Βασιλέων της Βακτρίας και της Ινδίας πάνω στα χρυσά και αργυρά τους νομίσματα: ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ, ΑΓΑΘΟΚΕΛΕΙΑ.....
Βλέπει το Βούδα με τα Απολλώνια χαρακτηριστικά, ντυμένο με τον Ελληνικό χιτώνα, και διακρίνει στα ανάγλυφα της GADHARA, δίπλα στις Βουδιστικές Θεότητες, Ελληνικές, όπως του Δία και της Αθηνάς.
Ανάμεσα στους κορινθιακούς κίονες και τις πέτρινες γιρλάντες με τ’ αμπελόφυλλα, τους κισσούς και τους ερωτιδείς, τους Τρίτωνες και τους Ατλαντες, τα ανάγλυφα με τις βακχικές σκηνές και τους ελληνικούς χιτώνες των αγαλμάτων, ξεχνά την απόσταση που χωρίζει το Πακιστάν από την Ελλάδα της Μεσογείου.
Όταν μαθαίνουν ότι είναι Ελληνας, του συνιστούν να επισκεφθεί τους «συγγενείς» του στις Βόρειες περιοχές του Πακιστάν, εκεί όπου συναντώνται οι οροσειρές των Ιμαλαΐων και του ινδικού Καυκάσου (Hindukish).
Οι παραδόσεις αυτών των φυλών με τα Μεσογειακά χαρακτηριστικά, στο ΤΣΙΤΡΑΛ, στο ΧΟΥΝΖΑ, στο ΓΚΙΛΓΚΙΤ, στο ΣΚΑΡΝΤΟΥ με την ακρόπολή τους που την ονομάζουν ΙΣΚΑΝΤΕΡΙΑ, δηλαδή ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ, τους θέλουν απογόνους των στρατιωτών του Μ. Αλεξάνδρου και έτσι προβάλλονται από τα έντυπα του Πακιστανικού Οργανισμού Τουρισμού.
ΟΙ ΚΑΛΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΛΛΑ
Η ΦΥΛΗ ΤΩΝ ΚΑΛΑΣ
Η ΦΥΛΗ ΤΩΝ ΚΑΛΑΣ
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΗΝ ΙΝΔΙΚΗ ΥΠΟΗΠΕΙΡΟ
Τον περασμένο Φεβρουάριο (7-2-98) επισκέφτηκαν το χωριό μας μετά από πρόσκληση του πρώην δημάρχου κ. Ρέμελη Γ. ,μια ομάδα παιδιών της φυλής των Καλάς από το μακρινό Πακιστάν, με τους συνοδούς των. Όλη η ομάδα ξεναγήθηκε στον Αρχαιολογικό χώρο και στο μουσείο της Πέλλας, στο εργαστήριο εκμαγείων καθώς και στον συνεταιρισμό ψηφιδωτών. Ο όμιλός μας ακολούθησε και κάλυψε φωτογραφικά την επίσκεψή τους. Πριν την αναχώρησή τους, στο γραφείο του ο κ. Δήμαρχος χάρισε στα παιδιά αναμνηστικά του ιστορικού μας δήμου. Ποίοι είναι οι Καλάς αναδημοσιεύουμε το σχετικό φυλλάδιο που μας δώσανε.
Στη Δυτική περιοχή της Ινδικής Υποηπείρου, εκεί που σήμερα βρίσκεται το κράτος του Πακιστάν, έγινε πριν απο αιώνες η συνάντηση των λαών της Ινδίας και της Ελλάδας.
Αρχαίοι Ελληνες συγγραφείς, όπως ο Ηρόδοτος, μας ενημερώνουν ότι απο τον 6ο π.Χ αιώνα υπήρχαν εκεί Ελληνες, αλλά και Βουδιστικά κείμενα, όπως το MAJJIHIMA NAKAYA, αναφέρονται σε ΚΡΑΤΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ την εποχή του Βούδα τον 6ο π.Χ. αιώνα στον Καύκασο (Hindukush), εκεί που σήμερα ζουν οι Καλάς.
Η παρουσία των Ελλήνων στην Ινδική Υποήπειρο γίνεται περισσότερο αισθητή μετά τον 4ο π.Χ. αίωνα:
1)Με την εκστρατεία του Μ.Αλεξάνδρου που διέσχισε τη χώρα του Ινδού (327-326 π.Χ).
2)Με την ανάπτυξη των των Ελληνικών Βασιλείων της Βακτρίας και της Ινδίας για τρεις περίπου αιώνες μετά τον Αλέξανδρο.
3)Με την άνθιση της Ελληνοβουδιστικής τέχνης της GADHARA για άλλους πέντε αιώνες.
Η χώρα του Πακιστάν καθίσταται ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα για τους Έλληνες, όχι μόνο για το ιστορικό παρελθόν της αλλά και για το παρόν της.
Ο σημερινός επισκέπτης ακούει έκπληκτος τους φιλόξενους πολίτες αυτής της Χώρας να φέρουν με πολλή υπερηφάνεια το όνομα ΣΙΚΑΝΤΕΡ ΑΖΑΜ(ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ).
Να μιλούν για τις 6 ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΕΣ που υπάρχουν στη Χώρα τους, μεταξύ των οποίων είναι η ΝΙΚΑΙΑ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ και η ΒΟΥΚΕΦΑΛΕΙΑ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ.
Να εμπιστεύονται την YOUNANI MEDICINE, δηλαδή την Ελληνική Ιατρική, παιδί της Ιπποκράτειας, που έφερε μαζί του ο Αλέξανδρος.
Εκπληκτος ο Ελληνας επισκέπτης των Μουσείων του Πακιστάν στο Καράτσι, στη Λαχώρη, στο Πεσάβαρ, στα Τάξιλα, διαβάζει γραμμένα στα Ελληνικά τα ονόματα των 41 Ελλήνων Βασιλέων της Βακτρίας και της Ινδίας πάνω στα χρυσά και αργυρά τους νομίσματα: ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ, ΑΓΑΘΟΚΕΛΕΙΑ.....
Βλέπει το Βούδα με τα Απολλώνια χαρακτηριστικά, ντυμένο με τον Ελληνικό χιτώνα, και διακρίνει στα ανάγλυφα της GADHARA, δίπλα στις Βουδιστικές Θεότητες, Ελληνικές, όπως του Δία και της Αθηνάς.
Ανάμεσα στους κορινθιακούς κίονες και τις πέτρινες γιρλάντες με τ’ αμπελόφυλλα, τους κισσούς και τους ερωτιδείς, τους Τρίτωνες και τους Ατλαντες, τα ανάγλυφα με τις βακχικές σκηνές και τους ελληνικούς χιτώνες των αγαλμάτων, ξεχνά την απόσταση που χωρίζει το Πακιστάν από την Ελλάδα της Μεσογείου.
Όταν μαθαίνουν ότι είναι Ελληνας, του συνιστούν να επισκεφθεί τους «συγγενείς» του στις Βόρειες περιοχές του Πακιστάν, εκεί όπου συναντώνται οι οροσειρές των Ιμαλαΐων και του ινδικού Καυκάσου (Hindukish).
Οι παραδόσεις αυτών των φυλών με τα Μεσογειακά χαρακτηριστικά, στο ΤΣΙΤΡΑΛ, στο ΧΟΥΝΖΑ, στο ΓΚΙΛΓΚΙΤ, στο ΣΚΑΡΝΤΟΥ με την ακρόπολή τους που την ονομάζουν ΙΣΚΑΝΤΕΡΙΑ, δηλαδή ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ, τους θέλουν απογόνους των στρατιωτών του Μ. Αλεξάνδρου και έτσι προβάλλονται από τα έντυπα του Πακιστανικού Οργανισμού Τουρισμού.
ΟΙ ΚΑΛΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΛΛΑ
Η ΦΥΛΗ ΤΩΝ ΚΑΛΑΣ
Οι 3.000 Καλάς ζουν σε 30 περίπου οικισμούς, πάνω στις απόκρημνες πλαγιές του Ινδικού Καυκάσου (Hindukush), σε υψόμετρο 2.500 μέτρων. Η παράδοση τους θέλει απογόνους των στρατιωτών του Μ.Αλεξάνδρου που παρέμειναν στις περιοχές αυτές, όταν ο στρατός του μεγάλου Στρατηλάτη διέσχιζε τον Ινδικό Καύκασο οδεύοντας προς Νότο. Η φυλή αυτή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μας, γιατί δεν έχει εξισλαμισθεί και διατηρεί μια μοναδική στον κόσμο παράδοση με στοιχεία απο την Αρχαία Ελληνική στη θρησκεία, έθιμα, μουσική, γλώσσα κ.λ.π.
Η θρησκεία τους είναι πολυθεϊστική. Πατέρας των θεών και των ανθρώπων είναι ο DI ZAU (ΔΙΑΣ-ΖΕΥΣ). Το όνομά του σημαίνει «αυτός που δίνει ζωή» μιας και οι λέξεις «DI» και «ZAU» σημαίνουν «ΔΙΔΩ» και «ΖΩΗ» αντίστοιχα. Τον πατέρα των θεών τον αποκαλούν και «RAINTAGARAU»(ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΩΡ) που σημαίνει αυτόν που «τα πάντα ελέγχει και κυβερνά».
Η θεότητα του σπιτιού, της οικογένειας και της κοινότητας είναι η «TSESTAK» (ΕΣΤΙΑ). Κάθε σπίτι έχει μια γωνιά αφιερωμένη σ’αυτήν και κάθε οικισμός ένα ναό, όπου συγκεντρώνονται για τις τελετές τους.
Στα δάση, στα ποτάμια, στις κορυφές των βουνών κατοικούν διάφορα Πνεύματα (Νύμφες), που πολλές φορές βοηθούν τους Καλάς μέσω «διαμέσων» ανθρώπων οι οποίοι μπορούν και επικοινωνούν μαζί τους. Προστάτης των ποιμένων είναι ο «SAGIKOR» με ιδιαίτερο ιερό, που δέχεται προσφορές όταν οι ποιμένες κατεβαίνουν από τα υψώματα στα χωριά τους.
Το τελετουργικό της θυσίας ακολουθεί την αρχαία ελληνική παράδοση, αφού και εδώ ο κέδρος και η βελανιδιά είναι τα ιερά δένδρα του DI ZAU. Ο καπνός των κλαδιών που καίγονται ευχαριστεί τους θεούς. Αυτοί που συμμετέχουν στη θυσία πρέπει να κάνουν καθαρτήρια λουτρό με νερό πηγής ή με μούστο απο σταφύλια που έκοψαν πρόσφατα. Με το αίμα του ζώου ραντίζουν το βωμό και τη φωτιά που έχουν ανάψει. Κατά τη διάρκεια της τελετής όλοι οι άνδρες προσεύχονται μεγαλόφωνα στους θεούς. Οι γυναίκες δεν συμμετέχουν. Τα κέρατα του θυσιαζόμενου ζώου κοσμούν τις προσόψεις των σπιτιών, αφού το δικέρατο σύμβολο παραμένει ακόμα ιερό στον τόπο τους από τότε που ο μεγάλος Στρατηλάτης το υιοθέτησε, όταν επισκέφθηκε το Ιερό του Αμμωνα Δία στην όαση Σίβα.
Οι Καλάς ακολουθούν σήμερα τα ίδια αρχαία έθιμα, δηλαδή καθαρτήρια λουτρά, ψήσιμο ειδικών άρτων, πυρσοφορίες, σεξουαλικά πειράγματα, προσφορά τροφών στους προγόνους τους κ.α.
Η μουσική ακολουθεί τους ρυθμούς της Β.Ελλάδας και οι χοροί τους είναι κυκλικοί. Μέσα στη θάλασσα των μουσουλμάνων της Ασίας οι Καλάς είναι οι μόνοι που παράγουν κρασί και το χαίρονται στις γιορτές και στις συνάξεις τους.
Η γλώσσα τους έχει στοιχεία απο τα Περσικά, τα Σανσκριτικά και τα Ελληνικά, αφού βρίσκουμε λέξεις που έχουν κοινές ρίζες με τη δική μας γλώσσα.
ΝΟΜ είναι το όνομα.
ΠΑΡΕΙΜ, απο το αρχαίο πάρειμι που σημαίνει πορεύομαι, διαβαίνω.
ΧΕΜΑΝ είναι ο χειμώνας.
ΙΛΑτο έλα.
ΔΟΝΤΟΥΓΙΑ τα δόντια.
DI το ρήμα δίδω.
ΙΣΠΑΤΑ ο χαιρετισμός τους, που κατά τους γλωσσολόγους προέρχεται απο το ασπάζομαι. Για αυτό φιλιούνται όταν συναντιούνται μετά απο καιρό. Αλλά και στη γύρω περιοχή, που μέχρι τα τέλη του προηγούμενου αιώνα ανήκε στην αυτόνομη επικράτεια του Καφιριστάν(χώρα των απίστων κατά τους Μουσουλμάνους, που κατάφεραν να εξισλαμίσουν το μεγαλύτερο ποσοστό των Καφίρς), συναντά κανείς στους χαιρετισμούς τους λέξεις όπως «χάιρε, χαϊρέτα, γιάμασις».
Η γλώσσα των Καλάς δεν γράφεται. Οι Δανοί ερευνητές που ασχολούνται από το 1948 μαζί τους έχουν κατασκευάσει έναν τύπο αλφαβήτου που στηρίζεται στο φωνητικό.
Η ενδυμασία των γυναικών μοιάζει πολύ με τον αρχαίο χιτώνα. Το φόρεμά τους είναι μαύρο και είναι κεντημένο στα μανίκια, γύρω από το λαιμό και στον ποδόγυρο. Το χτένισμά τους είναι χαρακτηριστικό με τις πέντε πλεξούδες που το αποτελούν. Το γιορτινό καπέλο τους φέρει φούντα και κατά τη διάρκεια των γιορτών τους κοσμείται με φτερά και αρωματικά κλαδιά. Μοιάζει με το λοφίο περικεφαλαίας της Μακεδονίτικης στολής. τα θαλασσινά κοχύλια είναι απαραίτητο κόσμημα των καπέλων τους, πιθανό κατάλοιπο της θαλασσινής καταγωγής τους.
Οι άνδρες μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα φορούσαν χιτώνιο-σάκο που το ονόμαζαν «ΣΑΚΑΤΣΙ». Το καπέλο τους θυμίζει την αρχαία Μακεδονική καυσία.
Ο τρόπος κατασκευής των σπιτιών τους έχει πολλά κοινά στοιχεία με το μακεδονίτικο σπίτι. Είναι κτισμένα με πέτρες και ξύλα και με εξώστη στο πάνω πάτωμα. Στις προσόψεις των σπιτιών τους υπάρχουν ξυλόγλυπτα μοτίβα που παραπέμπουν σε ανάλογα ελληνικά (μαίανδροι, ρόδακες, γεωμετρικά σχήματα και ακτινωτά αστέρια).
Απο παράδοση κάθονται σε καρέκλες και σκαμνιά, σε αντίθεση με τον παραδοσιακό τρόπο των Ασιατών που κάθονται οκλαδόν.
Ο Πακιστανικός οργανισμός Τουρισμού τους προβάλλει ως απογόνους των στρατιωτών του Μ.Αλεξάνδρου. Ετσι πολλοί επισκέπτονται τις κοιλάδες τους για να γνωρίσουν τη μοναδική αυτή φυλή.
Με εκτίμηση σε όλους σας
δ/ντρια Θετταλού
Μ.Παπαδοπούλου
Η θρησκεία τους είναι πολυθεϊστική. Πατέρας των θεών και των ανθρώπων είναι ο DI ZAU (ΔΙΑΣ-ΖΕΥΣ). Το όνομά του σημαίνει «αυτός που δίνει ζωή» μιας και οι λέξεις «DI» και «ZAU» σημαίνουν «ΔΙΔΩ» και «ΖΩΗ» αντίστοιχα. Τον πατέρα των θεών τον αποκαλούν και «RAINTAGARAU»(ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΩΡ) που σημαίνει αυτόν που «τα πάντα ελέγχει και κυβερνά».
Η θεότητα του σπιτιού, της οικογένειας και της κοινότητας είναι η «TSESTAK» (ΕΣΤΙΑ). Κάθε σπίτι έχει μια γωνιά αφιερωμένη σ’αυτήν και κάθε οικισμός ένα ναό, όπου συγκεντρώνονται για τις τελετές τους.
Στα δάση, στα ποτάμια, στις κορυφές των βουνών κατοικούν διάφορα Πνεύματα (Νύμφες), που πολλές φορές βοηθούν τους Καλάς μέσω «διαμέσων» ανθρώπων οι οποίοι μπορούν και επικοινωνούν μαζί τους. Προστάτης των ποιμένων είναι ο «SAGIKOR» με ιδιαίτερο ιερό, που δέχεται προσφορές όταν οι ποιμένες κατεβαίνουν από τα υψώματα στα χωριά τους.
Το τελετουργικό της θυσίας ακολουθεί την αρχαία ελληνική παράδοση, αφού και εδώ ο κέδρος και η βελανιδιά είναι τα ιερά δένδρα του DI ZAU. Ο καπνός των κλαδιών που καίγονται ευχαριστεί τους θεούς. Αυτοί που συμμετέχουν στη θυσία πρέπει να κάνουν καθαρτήρια λουτρό με νερό πηγής ή με μούστο απο σταφύλια που έκοψαν πρόσφατα. Με το αίμα του ζώου ραντίζουν το βωμό και τη φωτιά που έχουν ανάψει. Κατά τη διάρκεια της τελετής όλοι οι άνδρες προσεύχονται μεγαλόφωνα στους θεούς. Οι γυναίκες δεν συμμετέχουν. Τα κέρατα του θυσιαζόμενου ζώου κοσμούν τις προσόψεις των σπιτιών, αφού το δικέρατο σύμβολο παραμένει ακόμα ιερό στον τόπο τους από τότε που ο μεγάλος Στρατηλάτης το υιοθέτησε, όταν επισκέφθηκε το Ιερό του Αμμωνα Δία στην όαση Σίβα.
Οι Καλάς ακολουθούν σήμερα τα ίδια αρχαία έθιμα, δηλαδή καθαρτήρια λουτρά, ψήσιμο ειδικών άρτων, πυρσοφορίες, σεξουαλικά πειράγματα, προσφορά τροφών στους προγόνους τους κ.α.
Η μουσική ακολουθεί τους ρυθμούς της Β.Ελλάδας και οι χοροί τους είναι κυκλικοί. Μέσα στη θάλασσα των μουσουλμάνων της Ασίας οι Καλάς είναι οι μόνοι που παράγουν κρασί και το χαίρονται στις γιορτές και στις συνάξεις τους.
Η γλώσσα τους έχει στοιχεία απο τα Περσικά, τα Σανσκριτικά και τα Ελληνικά, αφού βρίσκουμε λέξεις που έχουν κοινές ρίζες με τη δική μας γλώσσα.
ΝΟΜ είναι το όνομα.
ΠΑΡΕΙΜ, απο το αρχαίο πάρειμι που σημαίνει πορεύομαι, διαβαίνω.
ΧΕΜΑΝ είναι ο χειμώνας.
ΙΛΑτο έλα.
ΔΟΝΤΟΥΓΙΑ τα δόντια.
DI το ρήμα δίδω.
ΙΣΠΑΤΑ ο χαιρετισμός τους, που κατά τους γλωσσολόγους προέρχεται απο το ασπάζομαι. Για αυτό φιλιούνται όταν συναντιούνται μετά απο καιρό. Αλλά και στη γύρω περιοχή, που μέχρι τα τέλη του προηγούμενου αιώνα ανήκε στην αυτόνομη επικράτεια του Καφιριστάν(χώρα των απίστων κατά τους Μουσουλμάνους, που κατάφεραν να εξισλαμίσουν το μεγαλύτερο ποσοστό των Καφίρς), συναντά κανείς στους χαιρετισμούς τους λέξεις όπως «χάιρε, χαϊρέτα, γιάμασις».
Η γλώσσα των Καλάς δεν γράφεται. Οι Δανοί ερευνητές που ασχολούνται από το 1948 μαζί τους έχουν κατασκευάσει έναν τύπο αλφαβήτου που στηρίζεται στο φωνητικό.
Η ενδυμασία των γυναικών μοιάζει πολύ με τον αρχαίο χιτώνα. Το φόρεμά τους είναι μαύρο και είναι κεντημένο στα μανίκια, γύρω από το λαιμό και στον ποδόγυρο. Το χτένισμά τους είναι χαρακτηριστικό με τις πέντε πλεξούδες που το αποτελούν. Το γιορτινό καπέλο τους φέρει φούντα και κατά τη διάρκεια των γιορτών τους κοσμείται με φτερά και αρωματικά κλαδιά. Μοιάζει με το λοφίο περικεφαλαίας της Μακεδονίτικης στολής. τα θαλασσινά κοχύλια είναι απαραίτητο κόσμημα των καπέλων τους, πιθανό κατάλοιπο της θαλασσινής καταγωγής τους.
Οι άνδρες μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα φορούσαν χιτώνιο-σάκο που το ονόμαζαν «ΣΑΚΑΤΣΙ». Το καπέλο τους θυμίζει την αρχαία Μακεδονική καυσία.
Ο τρόπος κατασκευής των σπιτιών τους έχει πολλά κοινά στοιχεία με το μακεδονίτικο σπίτι. Είναι κτισμένα με πέτρες και ξύλα και με εξώστη στο πάνω πάτωμα. Στις προσόψεις των σπιτιών τους υπάρχουν ξυλόγλυπτα μοτίβα που παραπέμπουν σε ανάλογα ελληνικά (μαίανδροι, ρόδακες, γεωμετρικά σχήματα και ακτινωτά αστέρια).
Απο παράδοση κάθονται σε καρέκλες και σκαμνιά, σε αντίθεση με τον παραδοσιακό τρόπο των Ασιατών που κάθονται οκλαδόν.
Ο Πακιστανικός οργανισμός Τουρισμού τους προβάλλει ως απογόνους των στρατιωτών του Μ.Αλεξάνδρου. Ετσι πολλοί επισκέπτονται τις κοιλάδες τους για να γνωρίσουν τη μοναδική αυτή φυλή.
Με εκτίμηση σε όλους σας
δ/ντρια Θετταλού
Μ.Παπαδοπούλου
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου